1- قبل از انتقاد کردن و بیان اشکالات گفتار و رفتار طرف مقابل، ابتدا مختصری از محاسن، خوبیها و توانمندیهای او سخن بگوئید، این کار باعث می شود فرد احساس کند شما دوست او هستید و دشمنی ندارید. و در نتیجه حاضر به شنیدن سخن شما خواهد بود .
2- مختصری از زمان هایی که خودتان خطا یا اشتباهی کرده اید سخن بگوئید تا طرف مقابل احساس نکند قصد شما از انتقاد کردن اثبات برتری خود و ضعف طرف مقابل است. سخن گفتن از اشتباهات خود زمینه پذیرش را در طرف مقابل ایجاد می کند.
3- وقتی می خواهید خطا و اشکال طرف مقابل را بگوئید دقت کنید، خطا و اشتباه را بطور مستقیم بازگو نکنید، بلکه این کار را غیر مستقیم انجام دهید. مثلاً بصورت سؤال مطرح کنیم که آیا از نظر شما این سخن یا عمل چگونه است؛ خوب یا بد؟
4- موضوعی را که می خواهید از آن انتقاد کنید تا حدامکان واضح و مشخص بیان کنید.
5- اجازه ندهید گفته هایتان از احساسات منفی شما رنگ بگیرد. مواظب باشید صدایتان بلند و لحن کلامتان خشن و طعنه‌آمیز نباشد.


6- در مرحله چهارم مستقیم دستور ندهیم و برای اصلاح سخن یا رفتار مورد نقد به صورت دستوری تحکم نکنیم، بلکه سخن یا رفتار درست را پیشنهاد بدهیم.
7- خیلی دقت کنید هنگام انتقاد کردن و ایراد گرفتن، موضوع و سخن معیوب را مورد انتقاد قرار دهید و از بد بودن آن سخن بگوئید و هیچگاه صفت بد یا زشت یا غلط را به شخصیت خود فرد نسبت ندهید، در واقع کار بد و ناشایست را سرزنش کنید نه شخصیت خود فرد را.
8- واضح و شمرده سخن بگویید، به طوری که طرف مقابل انتقاد شما و دلیل مطرح کردن آن را بفهمد.
9- اطمینان حاصل کنید که اعمال و رفتاری را که مورد انتقاد قرار می‌دهید، قابل تغییر است. در غیر این‌صورت از انتقاد صرف‌نظر کنید.
10-  حساس باشید که هنگام انتقاد کردن هدف خود را گم نکنید هدف تأثیر گذاری و اصلاح کردن است. پس موضوع را کش ندهید و انتقاد را به سخنرانی یا بحث و جدل بیهوده تبدیل نکنید، در این مسیر ممکن است طرف مقابل با ابراز نارضایتی و توجیه کردن سخن خود ناخودآگاه ما را به موضع جدل بکشد و در این جریان هدف اصلی فراموش شود و گفتگو به مسیر غلط کشیده شود. در اینجاست که شنونده بی‌حوصله می‌شود و توجهی به آن نمی‌کند.
11- خطا و اشتباه طرف مقابل را بگونه ای مورد انتقاد قرار دهیم که آن را قابل اصلاح و جبران نشان دهیم، افراط در انتقاد کردن می تواند به جایی برسد که همه راهها را برای جبران خطا و اشتباه مسدود نشان دهد و فرد مرتکب خطا از اصلاح خطای خود ناامید و مایوس شود.
12- برای متقاعد کردن خطا کار بودن طرف مقابل یا غلط بودن سخن و رفتار او از برچسب زدن به او خودداری کنید، مثلاً بکار بردن عباراتی مانند:  تو همیشه خطا میکنی، توهیچ وقت دقت نمیکنی تو آدم سهل انگاری هستی، تأثیر گذاری انتقاد را به صفر می رساند.
13- بکوشید با پیش‌بینی واکنش‌های منفی شخصی که مورد انتقاد قرار می‌‌گیرد، از بروز آن جلوگیری کنید. جملاتی مانند: میدانم که به من این اجازه را میدهید که در مورد… حرف بزنم، چون معتقدم که برای شما مفید خواهد بود. در کاهش واکنش‌های منفی مؤثر می‌باشد.
14- از ژست‌های خشم‌آلود، مانند گره کردن دست، اخم کردن، گره به ابرو انداختن و نظایر آن بپرهیزید.
15- اگر نتیجه مثبت انتقاد خود را در رفتار انتقاد شونده مشاهده نمودید، وی را تحسین و از اینکه به سخنان شما گوش کرده است تشکر کنید.

چگونه انتقاد کنم؟
1. فرصت شناسی: انتقاد را تا زمان مناسب از دست نرفته است، انجام دهید. صبر و بردباری خوب است اما اگر بیش از حد، زمان را تلف کنید موقعیت مناسب از بین می رود و انتقاد بی‌معنی خواهد شد، البته اگر احتمال تکرار اشتباه را نمی دهید و مسالۀ مهمی هم نبوده پیشنهاد می کنیم انتقادتان را قورت بدهید!
2. یکی یکی: در هر نوبت فقط در یک زمینه انتقاد کنید نه آنکه مخاطب را به باد انتقادات ریز و درشت بگیرید، در این صورت مخاطب شما هم از لحاظ ذهنی گیج می شود و هم از لحاظ عاطفی قلبش سوراخ سوراخ می شود. بابا رحم داشته باشید!!
3. فقط "نقد کار": تنها از کار اشتباه صورت گرفته یا حرف اشتباه زده شده انتقاد کنید نه اینکه خود شخص یا اشخاص را به باد انتقاد بگیرید. لطفا یک باره طرفتون را نشورید بگذارید کنار!
4. ساندویچی: انتقاد را موجز و فشرده بیان کنید. زیرا، مخاطب شما در وضعی قرار دارد که صحبت های شما را به خوبی می‌شنود و درک می‌کند. سخنرانی کردن و تکرار نکاتی که لحظه ای پیش متذکر شده اید نه تنها لزومی ندارد بلکه تأثیر کلام شما را نیز از میان می‌برد.
5. پیشنهاد: تا آنجا که امکان دارد انتقاد را در پوشش "پیشنهاد" و حتی "سؤال" مطرح کنید؛ انتقاد مثل چاقوی تیز است، با پیشنهادی یا سئوالی کردن انتقادتان، این چاقو را کند کنید تا قلب مخاطب را شقه شقه نکند.
6. "کنایه" ممنوع!: از گوشه و کنایه زدن به طرف مقابلتان جداً بپرهیزید. گوشه و کنایه زدن بیشتر نشان می دهد که شما از شخص عصبانی هستید نه اینکه از کار اشتباهش ناراحت باشید. بی توجهی به این نکته باعث می شود مخاطب در جبهه مخالف شما جای بگیرد و حتی اگر گفته های شما درست و منطقی هم باشد آنها را نپذیرد.
7. "افراط" نه!: هنگام انتقاد از افراط بپرهیزید و از واژه هایی مانند "همیشه"، "هرگز" و ... کمتر استفاده کنید (مثلاً نگویید "مثل همیشه کار که به تو افتاد گره خورد!" یا "هیچ وقت نشد که بتوانم به کار شما اعتماد کنم" یا "صد بار این را گفتم اما دریغ از اثر کردن") این کلمات فاقد کاربرد لازم و تأثیر کافی درجهت‌ سازندگی فرد است. در نتیجه با این رفتار، ثابت کرده اید که یا دقت نظر کافی در حل معضلات را ندارید و یا منصف نیستید و در هر حال مطلب اصلی تحت تاثیر این شیوه رفتار نادرست قرار می گیرد.
8. پوزش نخواهید: برای انتقاد کردن پوزش نخواهید، زیرا در این صورت چنین استنباط می شود که شما در قابل انتقاد بودن موضوع تردید دارید. اگر واقعا تردید دارید قبل از انتقاد کردن از درستی انتقاد مطمئن شوید.
9. تقدیر: نقاط قوت شخص را مورد تقدیر قرار دهید تا اطمینان یابد که شما خدماتش را نیز در نظر دارید. با این کار زمینه را برای پذیرش انتقاد در مخاطب فراهم کرده اید. اگر سعی کنید، حتما یک خوبی پیدا می کنید!
10. گوش کنید: حرف ها و درد دل مخاطب را نیز بشنوید زیرا ممکن است در قضاوت خود به راه خطا رفته باشید. در هنگام انتقاد کردن همیشه خود را صد در صد بر حق ندانید، شاید طرف شما دلیلی داشته باشد که با شنیدنش شما کاملا قانع شوید.
11. موقعیت سنجی: برای انتقاد از افراد، مکان و شرایط مناسبی فراهم کنید. بهتر است انتقاد را در خلوت انجام دهید. بی توجهی به این نکته ممکن است به جای اصلاح کار اشتباه طرف مقابلتان به تحقیر و سرخوردگی او بیانجامد.

منبع:http://www.migna.ir/news/4481